“ჰავანის სინდრომი” საქართველოში – ჟურნალისტური გამოძიების დეტალები”- “ამერიკის ხმა”
ამერიკული სამაუწყებლო კომპანია „ამერიკის ხმა“ (Voice of America) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ჰავანის სინდრომი“ საქართველოში – ჟურნალისტური გამოძიების დეტალები“, რომელშიც ნავარაუდევია კრემლის სპეცსამსახურების მიერ განხორციელებული იდუმალი თავდასხმა თბილისში მყოფ ამერიკელ დიპლომატებზე.
გთავაზობთ პუბლიკაციას:
განხორციელდა თუ არა თბილისში, ამერიკელ დიპლომატებზე თავდასხმა, რუსული სპეცსამსახურების მხრიდან? – ეს არის კითხვა, რომელიც მას შემდეგ გაჩნდა, რაც The Insider-ის PBS-ისა და Der Spiegel-ის ერთობლივი ჟურნალისტური გამოძიება გამოქვეყნდა. საუბარია სპეციალურ არალეტალურ აკუსტიკურ იარაღზე, რომლის დასხივებაც ჯანმრთელობის აუხსნელ დაზიანებას იწვევს და ცნობილია, როგორც „ჰავანის სინდრომი“.
ჟურნალისტების საგამოძიებო მასალა საქართველოში განვითარებული მოვლენების აღწერით იწყება და მასში ნათქვამია, რომ 2021 წლის 7 ოქტომბერს, თბილისში, კერძოდ დიღომში მდებარე „ამერიკულ სოფელში“, ამერიკის საელჩოს თანამშრომლებზე თავდასხმა განხორციელდა.
სტატიას თან ერთვის აშშ-ის საელჩოს თანამშრომლის „ჯოის“ კომენტარი, რომელიც დეტალურად აღწერს, განვითარებულ მოვლენებს. ჟურნალისტურ გამოძიებაში აღნიშნულია, რომ უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, დიპლომატისა და მისი მეუღლის სახელები შეცვლილია.
რას ყვება “ჯოი” გამომძიებელ ჟურნალისტებთან ?
“ჯოი” პროფესიით ექთანი, რომელიც ამერიკის საელჩოს ოფიციალური პირის, “ჰანტერის” მეუღლეა, ჟურნალისტებთან საუბრის დროს იხსენებს, რომ შემთხვევა 2021 წლის 7 ოქტომბერს მოხდა იმ დროს, როცა ის საკუთარ სახლში იმყოფებოდა და საშრობიდან სარეცხს იღებდა. “ჯოი” ყვება, რომ ხმა, რომელიც მან გაიგო ძალიან ჰგავდა ომში ბომბის აფეთქების შედეგად წარმოქმნილ ხმას. „უბრალოდ ყურები გამიხვრიტა“ ამბობს “ჯოი” და იხსენებს, რომ გამაყრუებელი ხმა პირველად მარცხენა ყურში იგრძნო.
ჟურნალისტური საგამოძიებო მასალიდან ირკვევა, რომ მალევე “ჯოის” გამჭოლი თავის ტკივილი დაეწყო, სცადა ტკივილს გაქცეოდა, დატოვა სამრეცხაო ოთახი და სააბაზანოში შევიდა. “ჯოის” მონათხრობით, იმდენად ცუდად გახდა, რომ პირღებინება დაეწყო.
საგამოძიებო მასალის მიხედვით, ამის შემდეგ, “ჯოი” მეუღლეს, “ჰანტერს” ტელეფონით დაუკავშირდა და მომხდარის შესახებ უამბო. “ჯოის”, ისე როგორც ამერიკის სხვა ოფიციალურ პირებსა და მათ მეუღლეებს, რომლებიც საზღვარგარეთ მსახურობენ, გავლილი აქვს შესაბამისი სწავლებები, თუ როგორ იმოქმედონ თავის დასაცავად ამა თუ იმ მდგომარეობაში. “შესაბამისად, მან კარგად იცოდა,” – ნათქვამია გამოძიებაში, – “რა უნდა გაეკეთებინა მაშინ, როცა რაღაც კარგად არ იყო – დატოვე „იქს“ ადგილი. ჯოი ასეც მოიქცა, დატოვა ადგილი, სადაც ფიქრობდა, რომ რაღაც უჩვეულო მოხდა და ვითარებაში გარკვევა დაიწყო.”
ჟურნალისტურ გამოძიებაში ნათქვამია, რომ “ჯოი” შემდეგ ამოწმებს სახლთან არსებულ უსაფრთხოების კამერებს. კერძოდ, კამერას, რომელიც სახლის წინა კარს აკონტროლებს და ინტერესდება, იყო თუ არა იმ დროს ვინმე მისი სახლის მიმდებარე ტერიტორიაზე.
“ჯოიმ” ჟურნალისტებს უამბო, რომ კამერაში მის სახლთან, ზუსტად სამრეცხაო ოთახის პირდაპირ გაჩერებული „მერსედესის“ მარკის ავტომობილი დაინახა. “ჯოი” ვითარებაში გასარკვევად სახლიდან გავიდა და მისივე თქმით, სწორედ ამ დროს დაინახა მაღალი, გამხდარი მამაკაცი. დიპლომატის ცოლი ჟურნალისტებს უყვება, რომ ის შეეცადა ამ პირისთვის სურათი გადაეღო და ტელეფონი მოიმარჯვა. „მისი მზერა დავიჭირე, თითქოს მან იცოდა, რას ვაკეთებდი“, – ამბობს ჯოი ჟურნალისტებთან საუბრისას. შემდეგ, მისი თქმით, აღნიშნული მამაკაცი მანქანაში ჩაჯდა და ტერიტორია დატოვა. “ჯოიმ” ავტომობილისთვის ფოტოს გადაღება მოახერხა და სანომრე ნიშნები დააფიქსირა.
ვინ ნახა “ჯოიმ” თბილისში?
“ჯოი” ყვება, რომ არც მანამდე და არც მას შემდეგ, აღნიშნული პირი არ უნახავს მანამ, სანამ მომხდარიდან 3 წლის თავზე, რუსული სპეცსამსახურების თანამშრომლის, ალბერტ ავერიანოვის ფოტო არ აჩვენეს. ჟურნალისტური გამოძიება ადასტურებს, რომ ავერიანოვი „გრუს“ დივერსიული რაზმის – 29155-ის დანაყოფის თანამშრომელია.
პირი, რომელიც როგორც “ჯოი” ჰყვება თბილისში ნახა, ჟურნალისტური გამოძიების მტკიცებით, რიგითი რუსი ჯაშუში არ არის. მისი მამა გენერალი ანდრეი ავერიანოვია, რომელიც ახლა „გრუს“ დირექტორის მოადგილეა. 29155 ქვედანაყოფის სახელს კი მსოფლიოში ბევრი გახმაურებული საქმე უკავშირდება, იქნება ეს დიდ ბრიტანეთში სკრიპალების მოწამვლა, თუ ჩეხეთში, საბრძოლო მასალების საწყობში, 2014 წელს მომხდარი აფეთქება.
ჟურნალისტურ გამოძიებაში ნათქვამია, რომ ალბერტი, რომელსაც “გამორჩეული გარეგნობა” აქვს, ამასთან ერთად, “ერთ-ერთ საუკეთესო აგენტად” არის მიჩნეული.
“ჯოი” იხსენებს, რომ დიღომში მან ნამდვილად ალბერტი ნახა და როგორც კი ფოტოს შეხედა, მაშინვე ამოიცნო პირი, რომელიც მის სახლთან იმყოფებოდა. „აბსოლუტურად, შემიძლია ვთქვა, რომ ეს ჰგავს იმ კაცს, რომელიც ქუჩაში ვნახე“, – ამბობს ის.
“ჯოის” მეუღლე “ჰანტერი”, როგორც ჟურნალისტურ გამოძიებაშია აღნიშნული, თბილისში, ამერიკის საელჩოში, იუსტიციის დეპარტამენტის ატაშეა. ამავე ცნობით, ისინი თბილისში მისიის ფარგლებში 2020 წლის თებერვალში ჩავიდნენ მაშინ, როცა ქვეყანაში „კოვიდ-19-ის“ პანდემიის გამო შეზღუდვები იყო დაწესებული.
ჟურნალისტური გამოძიება ასევე დეტალურად აღწერს სხვა შემთხვევებს და დეტალურად გვიამბობს „ჰავანის სინდრომის“ შესახებ. მასალაში ნათქვამია, რომ ეს ტერმინი რუსეთის სამხედრო-სამეცნიერო ლიტერატურაში აღწერილია როგორც „ულტრაბგერითი და რადიოტალღებზე დაფუძნებული ენერგო მოწყობილობა“.
კრემლის პასუხი ბრალდებებზე
ორშაბათს კრემლმა უარყო ცნობა იმის შესახებ, რომ რუსული სამხედრო დაზვერვა, შესაძლოა, იდუმალი „ჰავანის სინდრომის“ დაავადების უკან იდგეს.
„ეს სულაც არ არის ახალი თემა. მრავალი წლის განმავლობაში, პრესაში გაზვიადებული იყო ეგრეთ წოდებული „ჰავანის სინდრომის“ თემა და თავიდანვე რუსულ მხარეს სდებდნენ ბრალს“, – განაცხადა კრემლის სპიკერმა დიმიტრი პესკოვმა.
”მაგრამ, არავის არასოდეს გამოუქვეყნებია ან გამოუთქვამს რაიმე დამაჯერებელი მტკიცებულება ამ უსაფუძვლო ბრალდებების შესახებ. ამიტომ, ეს ყველაფერი სხვა არაფერია თუ არა მედიის უსაფუძვლო, უსაფუძვლო ბრალდებები” – თქვა პესკოვმა.
ამერიკის სადაზვერვო გამოძიებამ, რომლის დასკვნებიც გასულ წელს გამოქვეყნდა, დაადგინა, რომ “ძალიან ნაკლებად სავარაუდოა”, უცხოელი მოწინააღმდეგე იყოს პასუხისმგებელი ამ დაავადებაზე.
პირველად “ჰავანის სინდრომი” 2016 დაფიქსირდა, როდესაც ამერიკის საელჩოს თანამშრომლებს უცნაური სიმპტომები დაეწყოთ კუბის დედაქალაქ ჰავანაში. დაავადების სიმპტომებია შაკიკი, გულისრევა, მეხსიერების დაქვეითება და თავბრუსხვევა.
“ინსაიდერის” გამოძიებაში ნათქვამია, რომ „ჰავანის სინდრომის“ სიმპტომების პირველი შემთხვევა, შესაძლოა, 2016 წლამდეც დაფიქსირებულიყო. გამოძიება ამბობს, რომ „სავარაუდოდ, თავდასხმები ორი წლით ადრე ფრანკფურტში, გერმანიაში მოხდა, როდესაც ამერიკის მთავრობის თანამშრომელი, რომელიც იქ საკონსულოში მუშაობდა, ძლიერი ენერგიის სხივის მსგავსმა რამემ, უგონო მდგომარეობაში ჩააგდო“.
ამერიკის კონგრესმა 2021 წელს მიიღო ჰავანის აქტი, რომელიც უფლებას აძლევს სახელმწიფო დეპარტამენტს, დაზვერვის ცენტრალურ სააგენტოსა და ამერიკის სხვა სამთავრობო უწყებებს, ფულადი დახმარება გადასცენ იმ ადამიანებსა და მათ ოჯახებისთვის, ვინც ამ დაავადებით, სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს დასნეულდნენ.
