ერთად ვუპასუხოთ გამოწვევებს -გავუზიაროთ ერთმანეთს განვითარების შესაძლებლობები -ჭაო ჩუანი
ერთად ვუპასუხოთ გამოწვევებს – გავუზიაროთ ერთმანეთს განვითარების შესაძლებლობები – საქართველოში ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის საელჩოს მრჩეველი სავაჭრო-ეკონომიკურ საკითხებში – ჭაო ჩუანი
დღეს კრიზისია უკრაინაში, კონფლიქტია პალესტინასა და ისრაელს შორის, გლობალურ ეკონომიკაში რისკებსა და საფრთხეებს ბოლო არ უჩანს. საით მიდის მსოფლიო? რა უნდა მოიმოქმედოს კაცობრიობამ? ეს საკითხები თითოეული ადამიანის საზრუნავად იქცა. ამ გამოწვევებზე პასუხად, განსაკუთრებით კი იმაზე, თუ როგორ უნდა დასტაბილურდეს და განვითარდეს გლობალური ეკონომიკა, ჩინეთი მხარს უჭერს თანაბარი და მოწესრიგებული მრავალპოლუსიანი მსოფლიოსა და ინკლუზიური ეკონომიკური გლობალიზაციის იდეას.
ჩინეთი მზადაა პრაქტიკაში განახორციელოს და დაიცვას ჭეშმარიტი მულტილატერალიზმი, ხელი შეუწყოს ვაჭრობისა და ინვესტიციების ლიბერალიზაციას. იგი მზადაა გადაჭრას სტრუქტურული პრობლემები, რომლებიც მსოფლიო ეკონომიკის ჯანსაღად განვითარებას ხელს უშლის. ჩინეთი მხარს უჭერს ისეთ ეკონომიკურ გლობალიზაციას, რომელიც იქნება ღია, ინკლუზიური, ყველასთვის მომგებიანი და დაბალანსებული.
-
- ჩინეთის მიღწევები ბოლო ათ წელში
უკანასკნელი ათი წლის განმავლობაში ჩინეთის, როგორც გლობალური ეკონომიკის „მასტაბილიზებელი და მასტიმულირებელი ფაქტორის“ როლი თვალსაჩინოდ გამოიკვეთა.
ჩინეთის მთლიანი ეკონომიკური გამოშვების წილი მსოფლიო ეკონომიკაში 12.3%-იდან 18%-მდე გაიზარდა. ყოველწლიურად მისი კონტრიბუცია გლობალური ეკონომიკის ზრდაში საშუალოდ 30%-ზე მეტია. COVID 19-ით გამოწვეული დარტყმის შემდეგ, 2023 წელი ჩინეთისთვის ეკონომიკური აღდგენის პირველი წელი იყო. ჩინეთის ეკონომიკამ წარმატებით გაუძლო გარე ზეწოლას და შიდა სირთულეებს. მუდმივი ფასის გაანგარიშებით, 2023 წელს მშპ-ის მოცულობამ ¥126 ტრილიონი შეადგინა და წინა წელთან შედარებით 5.2%-ით გაიზარდა. ჩინეთმა დათქმულ დროში დაამარცხა სიღარიბე და „ზომიერად დოვლათიანი საზოგადოება“ შექმნა.
2023 წელს ერთ სულ მოსახლეზე განკარგვადი შემოსავალი რეალურად 6.1%-ით გაიზარდა და მშპ-ის ზრდის ტემპსაც კი გადაასწრო. სოფლის მოსახლეობის შემოსავლების ზრდის ტემპმა კი – ქალაქის მაცხოვრებლებისას გადააჭარბა. შედეგად ჩამოყალიბდა მსოფლიოში ყველაზე დიდი და მზარდი საშუალო კლასი, რომელშიც 400 მილიონზე მეტი ადამიანი შედის. ჩინეთი აგრძელებს „სარტყლისა და გზის“ ინიციატივის განხორციელებას. ეს არის საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის ახალი პლატფორმა, რომელიც სტიმულს აძლევს მსოფლიო ეკონომიკის განვითარებას. ჩინეთმა ინიციატივის მონაწილე ქვეყნებთან 3000-ზე მეტი თანამშრომლობის პროექტი წამოიწყო, რისთვისაც თითქმის $1 მილიარდის ინვესტიციების სტიმულირება განხორციელდა.
-
- ჩინეთის ეკონომიკის ძირითადი უპირატესობები
პირველი – ფართომასშტაბიანი ბაზრის მოთხოვნები. უპრეცედენტო ცვლილებების ეპოქაში ვცხოვრობთ, რომლის მსგავსიც ბოლო ასი წლის განმავლობაში არ ყოფილა. მსოფლიოში ეკონომიკური ზრდის ტემპი შენელდა. ბაზარი დღეს ყველაზე დეფიციტური რესურსია. ჩინეთის 1.4 მილიარდიანი მოსახლეობა, 400 მილიონიანი საშუალო კლასი, ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ის მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნების კატეგორიასთან მიახლოება და მომხმარებელთა მოთხოვნების ზრდა – განვითარებისთვის უზარმაზარ პოტენციალს ქმნის.
ჩინეთი საქონლით უმსხვილესი მოვაჭრეა მსოფლიოში. 2023 წლის განმავლობაში საქონლის ექსპორტ-იმპორტი შეუფერხებლად და აქტიურად ხორციელდებოდა, რამაც საინვესტიციო მოთხოვნების ზრდაც განაპირობა.
მეორე – სრულყოფილი დამხმარე სამრეწველო სისტემით აწყობილი მიწოდება. ჩინეთი დღეს უკვე უმსხვილესი მწარმოებელი ქვეყანაა მსოფლიოში. მისი სამრეწველო წარმოების დამატებითი ღირებულების წილი გლობალური მასშტაბით დაახლოებით 30%-ს შეადგენს. საწარმოო ინდუსტრიის მოცულობით იგი მრავალი წელია, პირველ ადგილზეა მსოფლიოში. ჩინეთმა შექმნა დამოუკიდებელი და სრულყოფილი, თანამედროვე სამრეწველო სისტემა, რომელიც ყველა კატეგორიას მოიცავს. იგი ერთადერთი ქვეყანაა მსოფლიოში, რომელიც გაეროს ინდუსტრიულ კლასიფიკაციაში მოცემულ ყველა კატეგორიას იყენებს. რეგიონებში მოქმედებს სპეციალიზებული ინდუსტრიული კლასტერები, რომლებსაც კონკურენციის მაღალი უნარი აქვთ საერთაშორისო დონეზე.
მესამე – დიდი რაოდენობით კვალიფიცირებული მუშახელი და სამეწარმეო ტალანტი. ჩინეთი კადრების განვითარების მექანიზმებს ხვეწავს. იგი ქვეყნის გაძლიერების სტრატეგიას ადამიანური რესურსების განვითარებით ახორციელებს. მისი ადამიანური რესურსის საერთო რაოდენობა 220 მილიონამდეა. ჩინეთში კვალიფიცირებული კადრების რიცხვი საკმაოდ მაღალია. მას 60 მილიონზე მეტი მაღალკვალიფიციური კადრი ჰყავს. სამეცნიერო-კვლევითი პერსონალის საერთო რაოდენობით მრავალი წელია, მსოფლიოში პირველ ადგილზეა. ისინი ქვეყნის ინდუსტრიულ და ინოვაციურ განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. მეწარმეთა გუნდიც დღითიდღე იზრდება. 2023 წლის „Fortune Global 500“-ის სიაში 142 ჩინური კომპანია იყო, რითაც ჩინეთი ასევე მსოფლიო ლიდერია.
ჩინეთის ეკონომიკა მსოფლიო ეკონომიკის სტიმულირებას ახდენს
მსოფლიომ არასტაბილურობისა და ტრანსფორმაციის ახალ ფაზაში შეაბიჯა. გლობალური ეკონომიკის განვითარებისთვის საკმარისი სტიმული არ არსებობს. ამ ყველაფრის ფონზე, 2023 წელს ჩინეთის ეკონომიკური განვითარება გამოირჩეოდა სტაბილურობით, პროგრესითა და პოზიტივით. ეკონომიკურმა ზრდამ ¥6 ტრილიონს გადააჭარბა, რაც თითქმის საშუალო ზომის ქვეყნის წლიური ეკონომიკის აგრეგირებული მაჩვენებლის ტოლია. ელექტრომანქანების, ლითიუმ-იონის და მზის ბატარეების მთლიანმა ექსპორტმა ¥1.06 ტრილიონი შეადგინა, რამაც პირველად გადააჭარბა ტრილიონიან მაჩვენებელს და წინა წელთან შედარებით 29.9%-ით გაიზარდა.
ჩინეთის საგარეო ვაჭრობის ეს სამი ახალი პროდუქტი საყოველთაო ყურადღების ცენტრში აღმოჩნდა. ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში ჩინეთში ჩადებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებიდან უკუგება დაახლოებით 9% იყო, რაც შედარებით მაღალი მაჩვენებელია საერთაშორისო დონეზე. საერთაშორისო საფინანსო ფორუმის ანგარიშის მიხედვით, 2023 წელს ჩინეთის ეკონომიკის წვლილი გლობალური ეკონომიკის ზრდაში 32% იყო, რითაც ყველაზე მეტად მოახდინა მსოფლიო ეკონომიკის სტიმულირება. საერთაშორისო სავალუტო ფონდის კვლევამ აჩვენა, რომ ჩინეთის ეკონომიკური ზრდა ზიარჭურჭლის პრინციპით დადებით გავლენას ახდენს სხვა რეგიონებზე. ჩინეთის ეკონომიკის 1%-იანი მატება სხვა ეკონომიკების წარმოების დონეს 0.3%-ით ზრდის.
საერთაშორისო სავალუტო ფონდის პრეზიდენტის კრისტალინა გეორგიევას აზრით, ჩინეთის ეკონომიკამ ძირითად სამიზნე მაჩვენებლებს წარმატებით მიაღწია, რაც კარგი ამბავია ჩინეთისთვის, აზიისთვის და სხვა ქვეყნებისთვის, მათ შორის საქართველოსთვისაც. გასულ წელს საქართველოს დაახლოებით 48 000 ჩინელი ტურისტი ეწვია, რაც უკვე აღემატება პანდემიამდელ ყველაზე მაღალ მაჩვენებელს, რომელიც 2019 წელს დაფიქსირდა. ჩინეთი მომავალშიც მზადაა, საქართველოს გაუზიაროს განვითარების შესაძლებლობები. მსოფლიო ეკონომიკაში არსებული რისკების და მზარდი პროტექციონიზმის ფონზე, ჩინეთი მხარს უჭერს კიდევ უფრო მეტად განვითარებას და გახსნილობას და საბაზრო პრინციპებსა და კანონის უზენაესობაზე ორიენტირებული საერთაშორისო დონის ბიზნეს გარემოს შექმნას.
ერთად ვუპასუხოთ გამოწვევებს – გავუზიაროთ ერთმანეთს განვითარების შესაძლებლობები საქართველოში ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის საელჩოს მრჩეველი სავაჭრო-ეკონომიკურ საკითხებში – ჭოუ ციენი
დღეს კრიზისია უკრაინაში, კონფლიქტია პალესტინასა და ისრაელს შორის, გლობალურ ეკონომიკაში რისკებსა და საფრთხეებს ბოლო არ უჩანს. საით მიდის მსოფლიო? რა უნდა მოიმოქმედოს კაცობრიობამ? ეს საკითხები თითოეული ადამიანის საზრუნავად იქცა. ამ გამოწვევებზე პასუხად, განსაკუთრებით კი იმაზე, თუ როგორ უნდა დასტაბილურდეს და განვითარდეს გლობალური ეკონომიკა, ჩინეთი მხარს უჭერს თანაბარი და მოწესრიგებული მრავალპოლუსიანი მსოფლიოსა და ინკლუზიური ეკონომიკური გლობალიზაციის იდეას.
ჩინეთი მზადაა პრაქტიკაში განახორციელოს და დაიცვას ჭეშმარიტი მულტილატერალიზმი, ხელი შეუწყოს ვაჭრობისა და ინვესტიციების ლიბერალიზაციას. იგი მზადაა გადაჭრას სტრუქტურული პრობლემები, რომლებიც მსოფლიო ეკონომიკის ჯანსაღად განვითარებას ხელს უშლის. ჩინეთი მხარს უჭერს ისეთ ეკონომიკურ გლობალიზაციას, რომელიც იქნება ღია, ინკლუზიური, ყველასთვის მომგებიანი და დაბალანსებული.
- ჩინეთის მიღწევები ბოლო ათ წელში
უკანასკნელი ათი წლის განმავლობაში ჩინეთის, როგორც გლობალური ეკონომიკის „მასტაბილიზებელი და მასტიმულირებელი ფაქტორის“ როლი თვალსაჩინოდ გამოიკვეთა.
ჩინეთის მთლიანი ეკონომიკური გამოშვების წილი მსოფლიო ეკონომიკაში 12.3%-იდან 18%-მდე გაიზარდა. ყოველწლიურად მისი კონტრიბუცია გლობალური ეკონომიკის ზრდაში საშუალოდ 30%-ზე მეტია. COVID 19-ით გამოწვეული დარტყმის შემდეგ, 2023 წელი ჩინეთისთვის ეკონომიკური აღდგენის პირველი წელი იყო. ჩინეთის ეკონომიკამ წარმატებით გაუძლო გარე ზეწოლას და შიდა სირთულეებს. მუდმივი ფასის გაანგარიშებით, 2023 წელს მშპ-ის მოცულობამ ¥126 ტრილიონი შეადგინა და წინა წელთან შედარებით 5.2%-ით გაიზარდა. ჩინეთმა დათქმულ დროში დაამარცხა სიღარიბე და „ზომიერად დოვლათიანი საზოგადოება“ შექმნა.
2023 წელს ერთ სულ მოსახლეზე განკარგვადი შემოსავალი რეალურად 6.1%-ით გაიზარდა და მშპ-ის ზრდის ტემპსაც კი გადაასწრო. სოფლის მოსახლეობის შემოსავლების ზრდის ტემპმა კი – ქალაქის მაცხოვრებლებისას გადააჭარბა. შედეგად ჩამოყალიბდა მსოფლიოში ყველაზე დიდი და მზარდი საშუალო კლასი, რომელშიც 400 მილიონზე მეტი ადამიანი შედის. ჩინეთი აგრძელებს „სარტყლისა და გზის“ ინიციატივის განხორციელებას. ეს არის საერთაშორისო ეკონომიკური თანამშრომლობის ახალი პლატფორმა, რომელიც სტიმულს აძლევს მსოფლიო ეკონომიკის განვითარებას. ჩინეთმა ინიციატივის მონაწილე ქვეყნებთან 3000-ზე მეტი თანამშრომლობის პროექტი წამოიწყო, რისთვისაც თითქმის $1 მილიარდის ინვესტიციების სტიმულირება განხორციელდა.
- ჩინეთის ეკონომიკის ძირითადი უპირატესობები
პირველი – ფართომასშტაბიანი ბაზრის მოთხოვნები. უპრეცედენტო ცვლილებების ეპოქაში ვცხოვრობთ, რომლის მსგავსიც ბოლო ასი წლის განმავლობაში არ ყოფილა. მსოფლიოში ეკონომიკური ზრდის ტემპი შენელდა. ბაზარი დღეს ყველაზე დეფიციტური რესურსია. ჩინეთის 1.4 მილიარდიანი მოსახლეობა, 400 მილიონიანი საშუალო კლასი, ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ის მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნების კატეგორიასთან მიახლოება და მომხმარებელთა მოთხოვნების ზრდა – განვითარებისთვის უზარმაზარ პოტენციალს ქმნის.
ჩინეთი საქონლით უმსხვილესი მოვაჭრეა მსოფლიოში. 2023 წლის განმავლობაში საქონლის ექსპორტ-იმპორტი შეუფერხებლად და აქტიურად ხორციელდებოდა, რამაც საინვესტიციო მოთხოვნების ზრდაც განაპირობა.
მეორე – სრულყოფილი დამხმარე სამრეწველო სისტემით აწყობილი მიწოდება. ჩინეთი დღეს უკვე უმსხვილესი მწარმოებელი ქვეყანაა მსოფლიოში. მისი სამრეწველო წარმოების დამატებითი ღირებულების წილი გლობალური მასშტაბით დაახლოებით 30%-ს შეადგენს. საწარმოო ინდუსტრიის მოცულობით იგი მრავალი წელია, პირველ ადგილზეა მსოფლიოში. ჩინეთმა შექმნა დამოუკიდებელი და სრულყოფილი, თანამედროვე სამრეწველო სისტემა, რომელიც ყველა კატეგორიას მოიცავს. იგი ერთადერთი ქვეყანაა მსოფლიოში, რომელიც გაეროს ინდუსტრიულ კლასიფიკაციაში მოცემულ ყველა კატეგორიას იყენებს. რეგიონებში მოქმედებს სპეციალიზებული ინდუსტრიული კლასტერები, რომლებსაც კონკურენციის მაღალი უნარი აქვთ საერთაშორისო დონეზე.
მესამე – დიდი რაოდენობით კვალიფიცირებული მუშახელი და სამეწარმეო ტალანტი. ჩინეთი კადრების განვითარების მექანიზმებს ხვეწავს. იგი ქვეყნის გაძლიერების სტრატეგიას ადამიანური რესურსების განვითარებით ახორციელებს. მისი ადამიანური რესურსის საერთო რაოდენობა 220 მილიონამდეა. ჩინეთში კვალიფიცირებული კადრების რიცხვი საკმაოდ მაღალია. მას 60 მილიონზე მეტი მაღალკვალიფიციური კადრი ჰყავს. სამეცნიერო-კვლევითი პერსონალის საერთო რაოდენობით მრავალი წელია, მსოფლიოში პირველ ადგილზეა. ისინი ქვეყნის ინდუსტრიულ და ინოვაციურ განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. მეწარმეთა გუნდიც დღითიდღე იზრდება. 2023 წლის „Fortune Global 500“-ის სიაში 142 ჩინური კომპანია იყო, რითაც ჩინეთი ასევე მსოფლიო ლიდერია.
ჩინეთის ეკონომიკა მსოფლიო ეკონომიკის სტიმულირებას ახდენს
მსოფლიომ არასტაბილურობისა და ტრანსფორმაციის ახალ ფაზაში შეაბიჯა. გლობალური ეკონომიკის განვითარებისთვის საკმარისი სტიმული არ არსებობს. ამ ყველაფრის ფონზე, 2023 წელს ჩინეთის ეკონომიკური განვითარება გამოირჩეოდა სტაბილურობით, პროგრესითა და პოზიტივით. ეკონომიკურმა ზრდამ ¥6 ტრილიონს გადააჭარბა, რაც თითქმის საშუალო ზომის ქვეყნის წლიური ეკონომიკის აგრეგირებული მაჩვენებლის ტოლია. ელექტრომანქანების, ლითიუმ-იონის და მზის ბატარეების მთლიანმა ექსპორტმა ¥1.06 ტრილიონი შეადგინა, რამაც პირველად გადააჭარბა ტრილიონიან მაჩვენებელს და წინა წელთან შედარებით 29.9%-ით გაიზარდა.
ჩინეთის საგარეო ვაჭრობის ეს სამი ახალი პროდუქტი საყოველთაო ყურადღების ცენტრში აღმოჩნდა. ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში ჩინეთში ჩადებული პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებიდან უკუგება დაახლოებით 9% იყო, რაც შედარებით მაღალი მაჩვენებელია საერთაშორისო დონეზე. საერთაშორისო საფინანსო ფორუმის ანგარიშის მიხედვით, 2023 წელს ჩინეთის ეკონომიკის წვლილი გლობალური ეკონომიკის ზრდაში 32% იყო, რითაც ყველაზე მეტად მოახდინა მსოფლიო ეკონომიკის სტიმულირება. საერთაშორისო სავალუტო ფონდის კვლევამ აჩვენა, რომ ჩინეთის ეკონომიკური ზრდა ზიარჭურჭლის პრინციპით დადებით გავლენას ახდენს სხვა რეგიონებზე. ჩინეთის ეკონომიკის 1%-იანი მატება სხვა ეკონომიკების წარმოების დონეს 0.3%-ით ზრდის.
საერთაშორისო სავალუტო ფონდის პრეზიდენტის კრისტალინა გეორგიევას აზრით, ჩინეთის ეკონომიკამ ძირითად სამიზნე მაჩვენებლებს წარმატებით მიაღწია, რაც კარგი ამბავია ჩინეთისთვის, აზიისთვის და სხვა ქვეყნებისთვის, მათ შორის საქართველოსთვისაც. გასულ წელს საქართველოს დაახლოებით 48 000 ჩინელი ტურისტი ეწვია, რაც უკვე აღემატება პანდემიამდელ ყველაზე მაღალ მაჩვენებელს, რომელიც 2019 წელს დაფიქსირდა. ჩინეთი მომავალშიც მზადაა, საქართველოს გაუზიაროს განვითარების შესაძლებლობები. მსოფლიო ეკონომიკაში არსებული რისკების და მზარდი პროტექციონიზმის ფონზე, ჩინეთი მხარს უჭერს კიდევ უფრო მეტად განვითარებას და გახსნილობას და საბაზრო პრინციპებსა და კანონის უზენაესობაზე ორიენტირებული საერთაშორისო დონის ბიზნეს გარემოს შექმნას.
