ამერიკის რკინის მუშტი -ავთანდილ წულაძე

შეერთებულმა შტატებმა მეორე დარტყმა განახორციელა იემენში ჰუსიტების პოზიციებზე. აშშ-ს პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა თქვა, რომ გააგრძელებს სამხედრო დარტყმებს, თუ ჰუსიტები არ შეწყვეტენ კომერციული გემების დაბომბვას.

ბაიდენმა ეს ნაბიჯი წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში გადადგა, რომელიც მისთვის ჯერჯერობით არც თუ ისე კარგად მიდის – რეიტინგებში დონალდ ტრამპი ლიდერობს. აშშ-ს კონგრესმა ჯერ კიდევ არ დაამტკიცა სამხედრო დახმარება უკრაინისა და ისრაელისთვის, რაც ასევე ასუსტებს ბაიდენის პოლიტიკურ პოზიციებს.

ჰუსიტების პოზიციებზე სამხედრო დარტყმები მნიშვნელოვანი სიმბოლური ნაბიჯია. ეს ნიშნავს ვაშინგტონის მიმდინარე პოლიტიკური შეხედულების შეცვლას რონალდ რეიგანის სტილის უფრო მკაცრი კურსისკენ. ამერიკამ „რკინის მუშტი“ აჩვენა თავისუფალი სამყაროს ყველა მტერს და ეს დემონსტრაციულად გაკეთდა. ტელეკომპანია CNN-ის ვებგვერდზე გამოქვეყნდა სტატია, სადაც დეტალურად არის აღწერილი, თუ რა ტიპის იარაღები იქნა გამოყენებული დარტყმისთვის. https://edition.cnn.com/2024/01/12/middleeast/weapons-us-uk-using-to-strike-yemens-houthis-intl-hnk-ml/index.html

ეს არის რაკეტები Tomahawk Land Attack Missiles (TLAM), რომლებიც გაშვებულია გემებიდან და წყალქვეშა ნავებიდან და ატარებენ 1000 ფუნტის სამხედრო ტვირთს.

USS Florida არის ბირთვული მართვადი რაკეტების მქონე წყალქვეშა ნავი. ამ ნავს შეუძლია 154 Tomahawk საკრუიზო რაკეტის გადატანა. ეს არის უზარმაზარი დამრტყმელი ძალა, რომელიც შეერთებულმა შტატებმა პირველად აჩვენა 2011 წელს ლიბიაში სამხედრო ობიექტებზე თავდასხმების დროს.

დიდმა ბრიტანეთმა განახორციელა დარტყმები Typhoon თვითმფრინავით, რომელმაც ჩამოაგდო 500 ფუნტიანი ბომბი იემენის სამხედრო ობიექტებზე.

აშშ-ს სამხედრო ძალის დემონსტრირება გაფრთხილებაა, პირველ რიგში, ირანისთვის, რომელიც მხარს უჭერს ახლო აღმოსავლეთში მის „პროქსი“-ძალებს. თუმცა, ბაიდენის ადმინისტრაციის მიერ სამხედრო ძალის გამოყენება ასევე ნიშანია სხვა ავტორიტარული სახელმწიფოებისთვის, რომლებიც ცდილობენ შეასუსტონ აშშ-ს პოზიციები მსოფლიო ასპარეზზე.

შეერთებულ შტატებში ჰუსიტების ბაზებზე დარტყმებს მხარი რესპუბლიკური პარტიის წარმომადგენლებმა დაუჭირეს. აშშ-ს საპრეზიდენტო კანდიდატებმა ნიკი ჰეილიმ და რონ დესანტისმა გააკრიტიკეს ჯო ბაიდენი იმის გამო, რომ ეს დარტყმები ადრე არ განახორციელა. მხოლოდ დონალდ ტრამპმა ისაუბრა ჯო ბაიდენის ქმედებებზე კრიტიკულად და თქვა, რომ ბაიდენი ხელს უწყობს ომს ახლო აღმოსავლეთში. პარადოქსულია, მაგრამ პრეზიდენტის ქმედებები, რომელიც წარმოადგენს დემოკრატიულ პარტიას, შეესაბამება რესპუბლიკელების პოლიტიკურ შეხედულებებს.

ავტორიტარული რეჟიმების დამშვიდების პოლიტიკა და მათთან შეთანხმების მიღწევის მცდელობები სამხედრო კონფლიქტების ესკალაციის თავიდან ასაცილებლად ჩაიშალა. შეერთებული შტატები იძულებული არიან მოიხსნან „ხავერდოვანი ხელთათმანები“ და გამოიყენონ „რკინის მუშტები“. ავღანეთიდან ამერიკული ჯარის წარუმატებელი გაყვანის შემდეგ აშშ-ს სამხედრო პრესტიჟი ძალიან დაზარალდა. ავტორიტეტის აღსადგენად, აშშ იძულებულია აჩვენოს სამხედრო ძალა მსოფლიოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამერიკა დაკარგავს თავის ეკონომიკურ უზენაესობას საერთაშორისო ასპარეზზე. ნათქვამია, რომ მსოფლიო დოლარის სისტემის არსებობას აშშ-ს საზღვაო ძალები განაპირობებს.

1980 წელს რონალდ რეიგანმა მოიგო არჩევნები ამერიკის დიდების დაბრუნების ლოზუნგით. მისი კონკურენტი ჯიმი კარტერი დამარცხდა ირანში ამერიკელი მძევლების კრიზისის გამო. ამჯერადაც, ამერიკის საგარეო პოლიტიკის რადიკალურად შეცვლის მიზეზი ირანია, რომელიც მხარს უჭერს ჰამასს, ჰუსიტებს და სხვა „პროქსი“-ძალებს ახლო აღმოსავლეთში აშშ-ის პოზიციების შესუსტების მიზნით. მიუხედავად იმისა, თუ ვინ გახდება აშშ-ს შემდეგი პრეზიდენტი, ამერიკის „რკინის მუშტის“ საგარეო პოლიტიკა უცვლელი დარჩება.

ავთანდილ წულაძე –პოლიტოლოგი, პოლიტოლოგიის დოქტორი