უკრაინამ მსოფლიოში ერთ-ერთი უმდიდრესი ლითიუმის საბადო დაკარგა – Steigan
„უკრაინა რომ დათანხმებულიყო ჯერ კიდევ 2022 წლის მარტ-აპრილში შედგენილი ხელშეკრულების პროექტს, კიევი შეინარჩუნებდა ტერიტორიას, ეკონომიკას და ასობით ათასი მოქალაქის სიცოცხლეს“, – ნათქვამია ნორვეგიულ გამოცემა Steigan-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „უკრაინამ მსოფლიოში ერთ-ერთი უმდიდრესი ლითიუმის საბადო დაკარგა“.
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
ამერიკელმა სენატორმა ლინდსი გრემმა ფოქს-ნიუსისადმი ამას წინათ მიცემულ ინტერვიუში განმარტა, თუ რას შესთავაზებს ვოლოდიმირ ზელენსკი დონალდ ტრამპს მისი გულის მოსაგებად – უკრაინის მდიდარ სასარგებლო წიაღისეულს. „საერთოდ, ეს კონფლიქტი სიმდიდრისა და ფულისთვის მიმდინარეობს“, – განაცხადა პოლიტიკოსმა, რომელიც ხშირად დადის კიევში, – „ახლა მე რასაც გეტყვით, ამაზე ცოტას ლაპარაკობენ… იცით, უკრაინა ძალიან მდიდარი სახელმწიფოა, ევროპულ ქვეყნებს შორის. უკრაინაში არის იშვიათ ლითონთა უდიდესი საბადოები, რომლებიც აქტუალურია 21-ე საუკუნეში. უკრაინის იშვიათი ლითონების მოცულობა 2-დან 7 ტრილიონამდე შეადგენს. კიევი მზადაა ჩვენთან კონტრაქტი დადოს, რომ რუსებს წიაღისეულის საბადოები ხელში არ ჩაუვარდეთ“.
მაგრამ რამდენიმე დღის წინ უკრაინამ დაკარგა ის, რისი დიდი იმედიც ჰქონდა – დაბა შევჩენკოსთან არსებული ლითიუმის საბადო რუსების ხელში გადავიდა: ექსპერტების აზრით, რუსების მიერ მიღწეული წარმატების გამო ევროპულ პროგრამებს „მწვანე ენერგეტიკაზე“ გადასვლის მიზნით ჩაშლა ემუქრება.
უკრაინაში ლითიუმის კიდევ რამდენიმე საბადო არსებობს, მაგრამ შევჩენკოს ახლოს არსებული საბადო ყველაზე მდიდარი და პერსპექტიულ საბადოს წარმოადგენს – ლითიუმის მადნის 13,8 მილიონიანი მარაგით. დანარჩენი შედარებით ღარიბია და სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვება-გამდიდრება რთულია.
ვინ „ილესავდა კბილებს“ უკრაინულ ლითიუმზე?
ამერიკული კომპანიის Ecological Futures Group-ის დამფუძნებელმა როდ შუნოვარმა ლითიუმის უკრაინული მარაგები „სტრატეგიულ რესურსად“ შეაფასა, კიევს კი – „დასავლეთის პერსპექტიული პარტნიორი“ უწოდა.
კომპანია European Lithium-მა ჯერ კიდევ 2021 წელს შეიძინა შევჩენკოს საბადოს დამუსავების უფლება 184 მილიონ ევროდ, მაგრამ… ლითიუმით უმდიდრეს მიწა-წყალს ახლა რუსები დაეპატრონენ.
მეცნიერტა შეფასებით, უკრაინის შევჩენკოს საბადო თითქმის 500 ათას ტონა სუფთა ლითიუმის ოქსიდს შეიცავს, რაც მსოფლიოში უდიდესია. დღეისათვის, უკრაინის გამოკლებით, ლითიუმის მსოფლიო წარმოების 75% თავმოყრილია ე.წ. „სამკუთხედში“ – ლათინურ ამერიკაში – ჩილეში, ბოლივიაში და არგენტინაში.
2020 წელს ევროკავშირმა ლითიუმი, კობალტთან და ნიკელთან ერთად,, რომლებიც ასევე გამოიყენება ელექტრობატარეების წარმოებისას, „უმნიშვნელოვანეს ნედლეულად“ გამოაცხადა. ბრიუსელმა მილიარდები ჩადო აკუმულატორების წარმოებაში იმ იმედით, რომ ლითიუმს ახლო მდებარე უკრაინიდან მიიღებდა და არა შორეული სამხრეთ ამერიკიდან.
უკრაინის მრეწველობას კოქსური ქვანახშირიც აღარ აქვს – კიევმა ქალაქ პოკროვსკთან მდებარე ძვირადღირებული ქვანახშირის საბადოც დახურა, რუსეთის არმიის მიახლოების გამო. კოქსური ქვანახშირი მეტალურგიული ქარხნებისათვის სპეციფიკურ საწვავს წარმოადგენს ფოლადის წარმოებისათვის. შესაბამისად, უკრაინული მეტალურგია დიდი ზარალის წინაშე დგას.
ნორვეგიელმა მიამიტმა პოლიტიკოსებმა (მათ შორის მემარცხენეებმაც) საკუთარ თავს იმის რწმენა ჩაუნერგეს, რომ რუსეთ-უკრაინის ომი ეროვნული სუვერენიტეტის დაცვის გამო მიმდინარეობსო, არადა ამერიკას და ევროკავშირს უკრაინის დამოუკიდებლობა მაინცდამაინც დიდად არ ადარდებს. მათთვის უკრაინა მხოლოდ მოგების წყაროა, რომელსაც, რასაკვირველია, დასავლეთისთვის დამჯერე ხელისუფლება ჰყავს – კიევი თანახმაა საკუთარი სიმდიდრის მათ მიერ გასაძარცვავად.
რა თქმა უნდა, რუსეთსაც აქვს ეკონომიკური ინტერესები. რუსეთს სურს კომფორტული პირობები შეუქმნას რუსულენოვან მოსახლეობას იმით, რომ მდიდარ საბადოებს დაიკავებს.
სამწუხაროდ, დასავლეთი ამჟამად რუსეთთან უკრაინის გამო მიმდინარე ომს აგებს. უკრაინის არმია სუსტდება და ძალიან დაბალია შანსი იმისა, რომ კიევმა დაკარგული ტერიტორიები უკან დაიბრუნოს. ახლა საკითხი ისე დგას, კიდევ რას დაკარგავს უკრაინა, როცა ზარბაზნების გრიალი შეწყდება და მხარეები მოლაპარაკების მაგიდასთან დასხდებიან.
არადა, შეიძლებოდა ამ ყველაფრისათვის თავის არიდება. უკრაინას რომ 2022 წლის მარტ-აპრილში სტამბოლში მიმდინარე მოლაპარაკებაზე შედგენილი ხელშეკრულების პროექტი ეღიარებინა და ცხოვრებაში განეხორციელებინა, შეინარჩუნებდა ტერიტორიებს, მოსახლეობას და ეკონომიკას.. სამწუხაროდ, დასავლეთმაც შეცდომები დაუშვა, რის შედეგებსაც იმკის.
