ტრამპ-პუტინის ბუდაპეშტის სამიტის პერსპექტივები

რუსეთის პრეზიდენტ პუტინის აშშ-ის პრეზიდენტ ტრამპთან მოულოდნელი ზარის შემდეგ, უკრაინაში „ტომაჰავკის“ რაკეტების მიწოდება დროებით შეჩერდა. ტრამპი და პუტინი ბუდაპეშტში სამიტს გეგმავენ.

ტრამპის პოლიტიკის მკვეთრი ცვლილების სხვადასხვა ახსნა არსებობს. თუმცა, ანკორიჯში პრეზიდენტების შეხვედრასთან პარალელების გავლება შეცდომაში შეგვიყვანს. სიტუაცია შეიცვალა და ბუდაპეშტის სამიტი სხვა სცენარით წარიმართება.

ანკორიჯში პუტინმა დროის მოგება სცადა, იმედით ზაფხულის შეტევის წარმატებაზე. თუმცა, შეტევა წარუმატებელი აღმოჩნდა. შემოდგომის ამინდი აქტიურ სამხედრო მოქმედებებს ზამთრამდე გამორიცხავს. ამ პერიოდში უკრაინაზე არტილერიული და სარაკეტო თავდასხმები გაგრძელდება, ამიტომ „ტომაჰავკის“ მიწოდების შეჩერება რუსეთს ომში უპირატესობის შენარჩუნების საშუალებას მისცემს.

ზამთრის კამპანიის დაწყებამდე მოსკოვი იმედოვნებს, რომ უკრაინაზე დიპლომატიურ ზეწოლას გაზრდის ტრამპთან პირადი კავშირების გამოყენებით. მაგრამ, ტრამპს არ შეუძლია პუტინთან კიდევ ერთი შეხვედრის გამართვა ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების მიღწევის გარეშე.

სამიტს მოამზადებენ დელეგაციები აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის, მარკ რუბიოს და რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის, სერგეი ლავროვის ხელმძღვანელობით. თუ კონსულტაციები შედეგს ვერ მოიტანს, სამიტი შესაძლოა ჩაიშალოს.

ტრამპმა უკრაინისთვის „ტომაჰავკის“ რაკეტების მიწოდების საკითხი პუტინის წინააღმდეგ ბერკეტად გამოიყენა მოლაპარაკებების განახლებისა და შედეგის მისაღწევად. გარდა ამისა, ტრამპი პუტინს ვადებს უწესებს და ბუდაპეშტის შეხვედრას აჩქარებს.

მოლაპარაკებების მთავარი საკითხი ტერიტორიული დავაა. რუსეთი მოითხოვს, რომ უკრაინამ ოთხი რეგიონი გადასცეს. ტრამპმა განაცხადა, რომ ცეცხლის შეწყვეტა უნდა დამყარდეს ჯარების შეხების ხაზზე. ჯარები იქ უნდა დარჩნენ, სადაც ახლა არიან. უკრაინა მხარს უჭერს ამ მიდგომას.

პუტინისთვის ამ ვარიანტზე დათანხმება სისუსტის ნიშანი და მის მიერ გამოცხადებული საომარი მიზნების უარყოფა იქნება.

ამ სიტუაციიდან გამოსვლის ყველაზე რეალისტური გამოსავალი ღაზაში არსებული ცეცხლის შეწყვეტისადმი მიდგომის გამოყენებაა. ღაზაში ცოტა ხნის წინ ხელმოწერილი შეთანხმება სამშვიდობო პროცესის მხოლოდ პირველი ეტაპია. უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმება ასევე შეიძლება იყოს სამშვიდობო პროცესის პირველი ეტაპი, რასაც მოჰყვება სხვა საკითხების გადასაჭრელად მოლაპარაკებები. ამ მიდგომით, რუსეთი არ ამბობს უარს უკრაინის ოთხ რეგიონზე, არამედ დიპლომატიური გზით აგრძელებს თავისი მიზნის მიღწევას.
თუ ეს სცენარი განხორციელდება, ტრამპი დაიწყებს ევროკავშირზე ზეწოლას, რათა მოხსნას რუსეთის წინააღმდეგ შემოტანილი სანქციები. რუსეთის ეკონომიკაში პრობლემები იზრდება. სახელმწიფო ბიუჯეტი დეფიციტურია, რაც მთავრობას გადასახადების გაზრდას აიძულებს. ეკონომიკის მრავალი სექტორი კრიზისშია.
თუ პუტინი კომპრომისზე არ დათანხმდება, ბუდაპეშტის სამიტი შეიძლება გაუქმდეს ან განუსაზღვრელი ვადით გადაიდოს. ტრამპი რუსეთის წინააღმდეგ ზეწოლის ტაქტიკას დაუბრუნდება და, სავარაუდოდ, უკრაინას „ტომაჰავკის“ რაკეტების მცირე პარტიას მიაწვდის.

ტრამპის განცხადებებით, მისი ძირითადი გათვლა რუსეთის მზარდ ეკონომიკურ პრობლემებს ეფუძნება. ტრამპი „ტომაჰავკს“ უფრო ფსიქოლოგიური ზეწოლისთვის იყენებს. რეალური მიზეზი, რამაც შეიძლება პუტინი მოლაპარაკებებისკენ აიძულოს, ეკონომიკური პრობლემებია. აშშ-სა და ჩინეთს შორის სავაჭრო ომის გამწვავების გამო, რუსული ნავთობის ფასი ბარელზე 47 დოლარამდე დაეცა. იმის გათვალისწინებით, რომ ჩინეთი და ინდოეთი გაცვლითი ფასიდან დამატებით ფასდაკლებებს ითხოვენ, რუსეთის ბიუჯეტის შემოსავლები მნიშვნელოვნად შემცირდება. რთულია პროგნოზირება, თუ რამდენ ხანს გაუძლებს რუსეთის ეკონომიკა ნავთობის ფასების ვარდნის ზეწოლას. მოსკოვის მზადყოფნა ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ რეალური მოლაპარაკებებისთვის ამაზე იქნება დამოკიდებული.

ავთანდილ წულაძე -პოლიტოლოგი